زی‌کی سینک (zkSync) چیست؟

بحث مقیاس‌پذیری در شبکه‌‌های لایه یک و به خصوص اتریوم از زمان پیدایش بلاکچین‌ها مطرح بوده است. با افزایش تقاضا برای اشغال فضای هر بلاک با رونق استفاده از تکنولوژی بلاکچین، قیمت آن بالا رفته است. همچنین زمان بالای قطعی شدن بلوک و نرخ پایین تراکنش (بر حسب زمان) در مقایسه با سیستم‌های متمرکز همچون ویزا (Visa)، مشکلاتی است که بر سر راه شبکه‌های بلاکچینی برای تبدیل شدن به سیستم پرداختی حقیقتا جهانی قرار دارد. از بین راهکارهای مقیاس‌پذیری، رول‌آپ‌ها جایگاه ویژه‌ای دارند. رول‌آپ‌ها به دو دسته آپتیمیستیک و بی‌نیاز از دانش (Zero-Knowledge) تقسیم می‌شوند. راهکار zkSync یکی از دو رول‌آپ مهم مبتنی بر گواه‌های بی‌نیاز از دانش است که در راستای مقیاس‌پذیرتر کردن شبکه اتریوم فعال هستند، برای درک بهتر بیشتر مطلب تا انتهای این مقاله همراه تبریز فایننس باشید.

زی‌کی سینک (zkSync) چیست؟

عجیب نیست که بسیاری از سرمایه گذاران ارزهای دیجیتال تا این حد به آینده بلندمدت اتریوم امید بسته اند. از اکوسیستم عظیم اپلیکیشن های غیرمتمرکز این شبکه گرفته تا انجام هزاران تراکنش در روز، اتریوم پیوسته در حال رشد و پذیرش بیشتر است. با این حال، اوضاع دومین بلاک چین برتر دنیا همیشه هم مساعد نیست. مخالفان این شبکه عواملی همچون هزینه بالای گَس (کارمزد) و کُندبودن تراکنش ها را دلیلی بر ناکارآمدی اتریوم می دانند. این جاست که راه حل های قدرتمند مقیاس پذیری همچون فناوری زی کی سینک (zkSync) وارد میدان می شوند زی کی سینک با استفاده از رول آپ های زی کی (ZK-Rollup) راه حل مقیاس پذیر منحصربه فردی برای اتریوم ارائه کرده است که می تواند کارمزد تراکنش بسیار اندک و امنیت چشمگیری برای کاربران مهیا کند بدین‌ترتیب، رول‌آپ‌ها می‌توانند بار ترافیک شبکه و هزینه موردنیاز برای پردازش حجم عظیمی از داده‌ها را به‌شدت کاهش دهند. برای درک بهتر مطالب تا انتهای مقاله همراه تبریز فایننس باشید.

zkSync چگونه کار می‌کند؟

زی‌کی سینک پروتکل لایه‌دومی متکی به معماری رول‌آپ‌های زی‌کی است. رول‌آپ راه‌حل لایه‌دومی است که تراکنش‌های بلاک چین اتریوم را خارج از شبکه پردازش می‌کند؛ اما اثبات صحت تراکنش‌ها را روی لایه اصلی نمایش می‌دهد. به‌جای اعتبارسنجی جداگانه تک‌تک تراکنش‌ها، رول‌آپ زی‌کی تعداد زیادی تراکنش را در لایه‌دومی خارج از زنجیره اصلی جمع‌آوری می‌کند و آن‌ها را پس از پردازش در قالب تراکنشی واحد به شبکه اتریوم می‌فرستد.

در‌واقع،کار اصلی رول‌آپ‌های زی‌کی این است که تمام دارایی‌ها در قرارداد هوشمندی روی زنجیره اصلی نگه‌داری می‌شوند؛ درحالی‌که محاسبات و ذخیره‌سازی داده‌ها به‌صورت برون‌زنجیره‌ای انجام می‌شود. اعتبارسنجی اسنارک بسیار ارزان‌تر از اعتبارسنجی جداگانه هر تراکنش است و ذخیره‌سازی برون‌زنجیره‌ای وضعیت تراکنش‌ها هم بسیار ارزان‌تر از ذخیره‌سازی آن روی ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. این مسئله امکان بهبود مقیاس‌پذیری را بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر ظرفیت شبکه اصلی افزایش می‌دهد و به‌طور چشمگیری از هزینه پردازش تراکنش‌ها می‌کاهد.

کاربردهای زی‌کی سینک

به‌غیر از انتقال مجدد اتر به شبکه لایه اول که هزینه تراکنش به‌همراه خواهد داشت، زی‌کی سینک چندین عملکرد و ویژگی در‌اختیار کاربرانش قرار می‌دهد که در‌ادامه به تعدادی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• بررسی تاریخچه تراکنش‌ها: می‌توانید وارد بخش «تاریخچه» (History) در سربرگ وب‌سایت zkSync شوید تا تاریخچه تراکنش‌هایتان را پیدا کنید.

• مبادله توکن: در لایه دوم زی‌کی به صرافی مخصوصی به‌ نام زیگ‌زاگ (ZigZag) نیز دسترسی دارید که با استفاده از آن می‌توانید توکن‌های خود را معامله و مبادله کنید.

• ایجاد NFT: کاربران می‌توانند توکن‌های غیرمثلی (NFT) خود را با استفاده از این شبکه ایجاد یا مبادله کنند و انتقال دهند. همچنین، امکان انتقال توکن‌های غیرمثلی به لایه اول نیز وجود دارد. وب‌سایت ویژه‌ای برای ایجاد توکن‌های غیرمثلی روی zkSync وجود دارد که می‌توانید از آن بازدید کنید.

• واریز اتر به کیف پول زی‌کی: امکان واریز اتر به کیف پول زی‌کی سینک نیز وجود دارد. برای این کار، ابتدا در صفحه اصلی zkSync روی گزینه اتریوم در سمت راست پایین صفحه کلیک کنید.

درادامه، گزینه «شبکه اصلی» (Mainnet) و سپس «Top up» را انتخاب کنید.

در این مرحله، در قسمت پایین صفحه روی گزینه «Bridges» و سپس «zkSync» کلیک کنید تا آدرس کیف پول خود را روی زی‌کی سینک ببینید.

این آدرس باید متناظر با آدرس کیف پول اتریوم شما (مثلاً آدرس اتریوم در متامسک) باشد. درنهایت، باید مقدار اتری را که قصد دارید ارسال کنید، انتخاب و روی گزینه «تاپ‌آپ» کلیک کنید.

مزایای سیستم لایه دوم zksync

سیستم zksync بدون به خطر انداختن امنیت و کاهش کنترل کاربر روی دارایی‌ها، به طرز قابل توجهی کارمزد پرداختی شبکه اتریوم را کاهش می‌دهد. اما این همه مزایای این راه‌حل نیست. در ادامه به دیگر مزایای آن اشاره می‌کنیم:

• کارمزد کم: با استفاده از این سیستم، کاربر تنها 1% از کارمزد واقعی اتریوم را می‌پردازد که ارزان‌تر از بسیاری از سیستم‌های دیگر است.
• سرعت بالا: این سیستم می‌تواند بیش از 2000 تراکنش در ثانیه را پردازش کند، در حالی که لایه اول تنها قادر به پردازش 14 تراکنش در ثانیه است.
• امنیت بالا: امنیت این سیستم توسط خود بلاکچین اتریوم تأمین می‌شود.
• تراکنش‌های بدون دردسر: به سادگی و با سرعت بالا می‌توان ارزهای دیجیتال را از لایه 1 به لایه دوم zksync انتقال داد.
• مقاومت در برابر سانسور: کاربر می‌تواند هر زمانی که بخواهد دارایی خود را به لایه اول انتقال دهد.

امنیت و حریم شخصی در zksync

نکته حائز اهمیت در رابطه با سیستم لایه دوم zksync این است که این راه‌حل هیچ‌ گونه لایه امنیتی یا حفاظت از حریم شخصی اضافه‌ای را ارائه نمی‌کند. در واقع این شبکه همانند اتریوم کاملاً شفاف است و هیچ‌ گونه تغییری در آن صورت نگرفته است. با این‌ حال، تیم سازنده این سیستم معتقد است که حریم شخصی باید جدی گرفته شود و در واقع یکی از عوامل مهم برای پذیرش همگانی بلاکچین است.

حفاظت از حریم شخصی در سیستم لایه دوم zksync غیرممکن نیست ولی نیاز است که به طور پیش‌فرض و به صورت یک قابلیت داخلی فعال شود. همچنین اضافه کردن قابلیت حریم شخصی، کمی به کارمزد تراکنش‌ها اضافه می‌کند. البته در حال حاضر تمرکز اصلی تیم سازنده بر مقیاس پذیری سیستم zksync است اما در آینده به مسئله امنیت و حریم شخصی نیز رسیدگی خواهند کرد.

بهترین اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز زی‌کی سینک

به‌‌گزارش حساب توییتری zkSync، این شبکه در بیش از ۱۰۰ پروژه و اپلیکیشن برتر دیفای ازجمله صرافی استیبل کوین «کِرو»، بهینه‌ساز سود «یرن فایننس»، صرافی غیرامانی «زیگ‌زاگ»، صرافی مبتنی‌بر بازارساز خودکار «میوت» و پروتکل نقدینگی «تیکر» استفاده شده است. در‌ادامه، تعدادی از این اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را معرفی می‌کنیم:

کِرو (Curve)

کرو صرافی غیرمتمرکز استیبل کوین و یکی از اولین صرافی‌هایی است که در‌کنار یونی‌سواپ از مدل بازارساز خودکار (AMM) استفاده کرد. اگرچه کرو هنوز روی شبکه زی‌کی سینک ارزش قفل‌شده (TVL) چندان زیادی ندارد، در سایر بلاک‌چین‌ها از TVL بسیاری برخوردار است و می‌تواند با محبوبیت بیشتر زی‌کی سینک به ارزش بیشتری روی این شبکه نیز دست پیدا کند.

یرن فایننس (Yearn Finance)

یرن فایننس پروتکلی برای افزایش سود کاربران است که از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مختلفی برای افزایش بازده (ROI) در کیف‌پولش بهره می‌برد. یرن فایننس ابتدا روی بلاک چین اتریوم به‌شهرت رسید و پس‌از‌آن، راه خود را به سایر زنجیره‌ها نیز گشود. در‌حال‌حاضر، یرن فایننس روی شبکه‌های اتریوم و فنتوم (Fantom) و آربیتروم دردسترس است؛ اما کاربران می‌توانند ازطریق آرجنت (Argent)، یکی از ارائه‌دهندگان کیف پول zkSync، هم به یرن دسترسی داشته باشند.

زیگ‌زاگ

زیگ‌زاگ صرافی غیرامانی و غیرمتمرکز مبتنی‌بر زی‌کی سینک است. معامله‌گران در زیگ‌زاگ با استفاده از فناوری رول‌آپ‌های زی‌کی می‌توانند توکن معامله کنند و به‌صورت مستقیم با استفاده از کیف پول خود دست به معامله بزنند، بدون اینکه به پرداخت هزینه گَس نیاز داشته باشند. علاوه‌بر‌این، زیگ‌زاگ دو راهکار «بریج» نیز ارائه می‌دهد که پلی بین زی‌کی سینک و اتریوم هستند.

میوت (Mute.io)

میوت صرافی‌مبتنی بر بازارساز خودکار و پلتفرم فارمینگ و لانچ‌پدی برای عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) است. این پلتفرم به ارائه تراکنش‌های بسیار سریع و سفارش‌های لیمیت و حریم خصوصی بهبودیافته‌ کمک می‌کند و به‌لطف فناوری زی‌کی، کاربرانش را از مزیت هزینه گس اندک بهره‌مند کرده است.

پروتکل تیکر (Taker Protocol)

پروتکل تیکر پروتکل نقدینگی مبتنی‌بر دائو (سازمان مستقل غیرمتمرکز) برای دارایی‌های دیجیتال است. این پروتکل به کاربران خود اجازه می‌دهد تا انواع مختلفی از دارایی‌های دیجیتال، ازجمله توکن‌های غیرمثلی و دارایی‌های مصنوعی و توکن‌های دیگر را لیکوئید کنند و اجاره دهند. همچنین، کاربران این پروتکل می‌توانند در وام‌دادن و اجاره‌دادن توکن‌های غیرمثلی نیز سهیم باشند. در‌حال‌حاضر، پروتکل تیکر روی شبکه آزمایشی فعال است.

بهترین بازارهای NFT زی‌کی سینک

zkSync زیرساخت لازم برای فعالیت چندین بازار توکن غیرمثلی (NFT) را هم فراهم می‌کند که درادامه فهرستی از برخی از فعال‌ترین آن‌ها را می‌خوانید:

ردیو (Reddio)

بازار ردیو به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد بدون نیاز به پرداخت هزینه گَس، از NFTها در اپلیکیشن‌های موبایل و وب خود استفاده کنند. با استفاده از این پلتفرم، توسعه‌دهندگان می‌توانند زیرساختی اقتصادی مبتنی‌بر بلاک چین ایجاد کنند و روی آن اپلیکیشن‌های کاربرپسند خود را بسازند. این بازار به کسب‌وکارهای مختلف با هر اندازه‌ای کمک می‌کند تا بدون نیاز به پرداخت گَس در اپلیکیشن‌های خود توکن‌های غیرمثلی به‌کار بگیرند.

هوم‌اسپیس (Homespace)

هوم‌اسپیس متاورس غیرمتمرکزی با اقتصاد مبتنی‌بر توکن‌های غیرمثلی است. این پلتفرم آینده‌نگر تلاش می‌کند توکن‌های غیرمثلی و هوش مصنوعی را باهم ترکیب و جهان مجازی شخصی‌ای ایجاد کند که در آن کاربران بتوانند خانه رؤیایی خود را روی این پلتفرم غیرمتمرکز طراحی کنند. مبلمان و تزیینات خانه را می‌توان در قالب توکن‌های مثلی یا غیرمثلی به آن اضافه کرد. علاوه‌بر‌این، کاربران این پلتفرم می‌توانند به جهان مجازی عمومی شامل مکان‌های سرگرم‌کننده و مؤسسات آموزشی و سرزمین‌های بازی نیز دسترسی داشته باشند.

توا اِرا (Tevaera)

توا ارا متاورس گیم‌فای غیرمتمرکزی مبتنی‌بر توکن‌های غیرمثلی است. در جهان متاورسی این پلتفرم به‌ نام تِواوِرس (Tevaverse)، بازیکنان می‌توانند تمدن‌های دیجیتالی در محیطی سه‌بعدی با تجربه واقعیت مجازی بسازند و از توکن‌های غیرمثلی کاربردی به‌عنوان دارایی‌های درون‌بازی استفاده کنند. توا ارا ادعا می‌کند که اولین متاورس گیم فای‌ شده و غیرمتمرکز در زی‌کی سینک است. این پلتفرم عرضه توکن بومی TEVA را نیز به کاربران خود وعده داده است.

توفوان‌اف‌تی (tofuNFT)

توفوان‌اف‌تی بازار NFT متمرکز بر گیم‌فای و آیتم‌های کلکسیونی است. در زمان نگارش این مطلب، پلتفرم توفوان‌اف‌تی روی ۲۱ بلاک چین فعالیت می‌کند و در آینده نزدیک نیز، قرار است روی zkSync راه‌اندازی شود.

مینت‌اسکوئر (Mintsquare)

مینت اسکوئر پلتفرم توکن غیرمثلی است که معاملات این توکن‌ها را با تراکنش‌هایی ارزان‌تر و زمان تأییدی سریع‌تر امکان‌پذیر می‌کند. این پلتفرم می‌کوشد با استفاده از رول‌آپ‌های زی‌کی راهکاری چندزنجیره‌ای ایجاد کند که قابلیت پذیرایی از میلیون‌ها کاربر علاقه‌مند به ایجاد و معامله NFTها را داشته باشد. پلتفرم مینت‌اسکوئر روی شبکه استارک‌نِت (StarkNet) نیز در دسترس است که با استفاده از فناوری رول‌آپ زی‌کی کار می‌کند.

کلام آخر

این چنین به نظر می‌رسد که آینده متعلق به رول‌آپ‌ها و راهکارهای لایه دو و افزایش مقیاس‌پذیری است و شبکه‌های لایه یک به عنوان بستری امن، غیرمتمرکز و ضد سانسور برای ثبت اطلاعات مهم و حل دعاوی کاربرد خواهد داشت. در بین انواع راه‌های مقیاس‌پذیری، تکنولوژی بی‌نیاز از دانش راهی بدیع و امن را ارائه می‌دهد. یکی از مهم‌ترین مشکلات این تکنولوژی (در قیاس با تکنولوژی رقیب ضد تقلب آپتیمیستیک) در ابتدای توسعه، سختی تطبیق‌پذیری قراردادهای هوشمند با این پارادایم متفاوت بود که همانطور که مطالعه کردید، لحظه به لحظه به حل کامل نزدیک‌تر می‌شود. در میان راهکارهای مبتنی بر گواه بی‌نیاز از دانش، zkSync یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های فعال است و توانسته است حمایت خوبی از جانب پروتکل‌های فعال کسب نماید. باید دید در نبرد تکنولوژی‌ها و پروتکل‌ها، کدام یک موفق می‌شود که سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهد.

تبریز فایننس بزرگترین مجموعه در شمال غرب کشور برگزار کننده دوره های فارکس ، ارزدیجیتال ، پرایس اکشن RTM و بورس می باشد شما می توانید با مراجعه به سایت آکادمی تبریز فایننس از شرایط دوره ها مطلع شوید همچنین با مراجعه به صرافی تبریز فایننس از   قیمت بروز ارز ها مطلع شوید.