شاخص قیمت مصرف‌کننده(CPI) چیست؟

شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) مقیاسی است که میانگین وزنی قیمت‌های سبدی از کالاها و خدمات مانند حمل و نقل، غذا و هزینه‌های درمانی را بررسی می‌کند. نحوه محاسبه این شاخص به این صورت است که برای سبدی تعریف‌شده از کالاها و خدمات، تغییرات قیمت هر مورد را مشخص می‌کنند و سپس از آن‌ها میانگین می‌گیرند. از تغییرات CPI به منظور بررسی تغییرات قیمت مربوط به هزینه زندگی استفاده می‌شود.

CPI از جمله داده‌های آماری است که غالبا از آن برای شناسایی دوره‌های تورم یا تورم منفی استفاده می‌شود. بعضی اوقات ممکن است این شاخص با شاخص قیمت تولید‌کننده مقایسه شود که در آن به جای در نظر گرفتن قیمت‌های پرداخت شده توسط مصرف‌کنندگان، به قیمت‌هایی که توسط شرکت‌ها و کسب‌وکارها پرداخت می‌شود، توجه می‌کند. برای درک بهتر این موضوع تا انتهای مقاله همراه تبریز فایننس باشید.

شاخص CPI چیست؟

شاخص CPI

تورم به معنای افت قدرت خرید یک ارز یا بطور کلی، افزایش قیمت‌ها در طول زمان است. یک برآورد کمّی از نرخ تورمی که در آن کاهش قدرت خرید رخ می‌دهد، می‌تواند در افزایش میانگین قیمتی سبدی از کالاها و خدمات در طول یک دوره زمانی، منعکس شود. افزایش کلی قیمت‌ها که معمولا بصورت درصدی بیان می‌شود، به این معنی است که امروز یک واحد ارزی نسبت به دوره گذشته، توان خرید کمتری دارد.

CPI در واقع شاخصی است که از آن برای سنجش این میانگین تغییرات قیمتی که مصرف‌کنندگان برای کالاها و خدمات در طول زمان می‌پردازند، استفاده می‌شود. به عبارتی دیگر، با محاسبه این شاخص سعی می‌شود سطح کلی قیمت در اقتصاد یک کشور بصورت کمّی مشخص شود و سپس با استفاده از آن، قدرت خرید یک واحد از ارز کشور تعیین می‌شود. جهت محاسبه CPI، از میانگین وزنی قیمت‌های کالاها و خدماتی که بطور تقریبی الگوی مصرفی یک فرد از جامعه را تشکیل می‌دهد، استفاده می‌کنند مانند مواد غذایی و نوشیدنی، نرخ اجاره خانه، وسایل و مبلمان خانه، لباس، هزینه حمل‌ونقل، هزینه‌ درمان، بیمه، آموزش و … .

اداره آمار کار ایالات متحده (BLS) شاخص CPI را از سال ۱۹۱۳ میلادی بطور ماهانه منتشر می‌کند. در گزارش CPI امریکا یک دوره زمانی را به عنوان دوره پایه در نظر می‌گیرند. یعنی میانگین ماهانه شاخص CPI برای دوره ۳۶ ماهه سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ (دوره پایه) را برابر ۱۰۰ در نظر می‌گیرند. به عبارتی دیگر، این شاخص تغییرات قیمت در طول زمان نسبت به دوره پایه را نشان می‌دهد. برای مثال، اگر شاخص CPI برابر ۱۰۰ باشد، به این معنی است که میزان تورم به سطح دوره پایه (۱۹۸۴) رسیده و اگر شاخص CPI به اندازه ۱۷۵ و ۲۲۵ باشد، یعنی میزان تورم به ترتیب به اندازه ۷۵ درصد و ۱۲۵ درصد نسبت به دوره پایه افزایش یافته است. اگرچه شاخص CPI تغییرات قیمت کالاها و خدماتی که مردم برای آن‌ها هزینه می‌کنند را می‌سنجد، اما بعضی موارد مانند ارزش سهام شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در محاسبه آن لحاظ نمی‌شود.

تاریخ انتشار CPI

تاریخ انتشار CPI

معمولا هر ماه CPI منتشر می‌شود، اداره آمار کار ایالات متحده از سال ١٩١٣ ماهانه CPI را گزارش کرده است، اما در بعضی از کشورها، مانند نیوزلند و استرالیا انتشار CPI فصلی است، در برخی از کشورها نیز مانند آلمان ارائه CPI سالانه صورت می‌گیرد.

کارکرد شاخص CPI

کارکرد شاخص CPI

دسته بندی مواردی که در این شاخص مورد نظر قرار می گیرد در زیر آمده است:

•     غذا
•     انرژی (شامل بنزین)
•     کالاها (شامل دارو و خودرو)
•     مسکن
•     مراقبت های بهداشتی
•     حمل و نقل
• سایر کالا و خدمات

شما می توانید با شرکت دوره فارکس آکادمی تبریز فایننس با قدم های محکم وارد بازار های مالی شوید.

کاربردهای اصلی شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) 

کاربرد شاخصCPI

1- CPI یک نشانگر اقتصادی اصلی است: از این نشانگر جهت تعیین میزان تورم استفاده می شود. همچنین یک ابزار مفید برای سیاست های اقتصادی و سالیانه دولت است.

2- یک تعدیل کننده برای سایر آمارهای اقتصادی است: از داده های CPI استفاده می شود تا ارزش پولی سایر موارد تجاری بدون درنظر گرفتن تورم، محاسبه شوند. مثال هایی از سایر موارد تجاری شامل درآمد و دستمزد، فروش خرده فروشی ها و درآمد ملی می باشد.

3- سفارشی سازی ارزش پولی: از CPI جهت محاسبه میزان پرداخت برای هزینه های تامین اجتماعی، پاداش بازنشستگی و ساختار مالیات بر درآمد استفاده می شود. با شاخص CPI از تاثیر تورم بر این اجزاء اقتصادی جلوگیری می شود.

نحوه محاسبه شاخص CPI

محاسبه شاخص CPI

اداره آمار کار ایالات متحده (BLS) هر ماه قیمت یا هزینه حدود ۸۰ هزار مورد کالا و خدمات را از طریق مراجعه به فروشگاه‌ها، شرکت‌های تامین‌کننده انرژی، خطوط هوایی و … در سراسر کشور ثبت می‌کند تا بتواند شاخص CPI را تا حد ممکن دقیق محاسبه کند. سال پایه توسط اداره آمار کار امریکا (BLS) تعیین می‌‌شود. سال پایه توسط اداره آمار کار امریکا (BLS) تعیین می‌‌شود.

فرمولی که از آن برای محاسبه شاخص قیمت مصرف‌کننده برای یک قلم کالا یا سرویس مورد استفاده قرار می‌گیرد، به صورت زیر است:

نحوه محاسبه CPI

انواع شاخص CPI

انواع شاخص CPI

1-گروه مصرف کنندگان شهری (Urban Consumer Group)

این نوع CPI بصورت CPI-U نشان داده می شود. در این نوع CPI مخارج مصرفی تمام ساکنان شهری محاسبه می شود. افرادی که بعنوان حرفه ای، خود اشتغال، بازنشسته، بیکار و زیر خط فقر هستند در CPI-U محاسبه می شوند.

تقریبا بیش از 93 درصد جمعیت آمریکا در این دسته قرار می گیرند.

2-گروه حقوق بگیران شهری (Urban Wage Earners Group)

این نوع CPI بصورت CPI-W نشان داده می شود. این گروه شامل خانوارهایی می شود که یک سوم درآمد خود را از طریق دستمزد و مشاغل اداری بدست می آورند. در این گروه بایستی حداقل یک عضو خانوار، حداقل 37 هفته کار پیاپی در یکسال داشته باشد.

CPI-W هزینه مزایای تامین اجتماعی این گروه را در نظر می گیرد. تقریبا 29 درصد کل جمعیت آمریکا در این گروه جای می گیرند.

بخشی از جمعیت آمریکا در محاسبه CPI در نظر گرفته نمی شوند. این گروها شامل خانوارهای روستایی، خانوارهای کشاورز، پرسنل وزرات دفاع، افراد محکوم و زندانی و همچنین افرادی که ناتوانی ذهنی دارند می شود.

مزایای شاخص CPI

مزایای شاخص CPI

CPI نرخ تورم را که یکی از بزرگترین تهدیدها برای اقتصاد سالم است، اندازه گیری می کند. اگر درآمدتان با افزایش قیمت ها هماهنگ نباشد، تورم استاندارد زندگی شما را از بین می برد و هزینه زندگی شما در طول زمان افزایش می یابد.

نرخ تورم بالا می تواند به اقتصاد آسیب برساند. همه چیز هزینه بیشتری دارد، بنابراین تولیدکنندگان کمتر تولید می کنند و ممکن است مجبور شوند کارگران را اخراج کنند. شاخص قیمت مصرف کننده به ما کمک می کند بتوانیم وضعیت پیش رو و هر کدام از عوامل فوق را پیش بینی کنیم و بتوانیم خود را برای آن ها آماده کنیم.

چرا معامله‌گران فارکس باید داده‌های CPI را دنبال کنند؟

اهمیت شاخص CPI

درک داده‌های CPI برای معامله‌گران فارکس مهم است زیرا این شاخص معیار ارزیابی تورم است و تأثیر قابل توجهی بر سیاست پولی بانک‌های مرکزی دارد.

چگونه CPI بر اقتصاد تأثیر می‌گذارد؟ غالباً تورم بالاتر به معنی نرخ بهره بالا‌تر است که توسط سیاست گذاران تعیین می‌شود تا جلوی ضعف اقتصادی را بگیرد. هرچه نرخ بهره یک کشور بیشتر باشد، احتمال افزایش ارزش پول آن کشور نیز بیشتر است و بلعکس کشورهای دارای نرخ بهره پایین‌تر اغلب ارزهای ضعیف‌تری دارند.

انتشار ارقام CPI می‌تواند باعث تغییر قیمت یک ارز در برابر سایر ارزها شود. معامله‌گران ماهر می‌توانند از نوسانات قیمت سود ببرند. داده‌های CPI اغلب یک معیار مفید و اثربخش در سیاست و وضعیت اقتصاد داخلی دولت‌ها است، معامله‌گران فارکس با ارزیابی داده‌های CPI می‌توانند احتمال تغییر قیمت ارز‌ها را پیش‌بینی کنند. CPI می‌تواند همراه با شاخص‌های دیگر مانند شاخص قیمت تولیدکننده مورد استفاده قرار گیرد تا معامله گران فارکس تصویر واضح‌تری از فشارهای تورمی دریافت کنند.

کلام آخر

فارق از اینکه در بازار فارکس تحلیل گر تکنیکال هستید یا فاندامنتال باید از شاخص های اقتصادی مهم و زمان اعلام آن ها مطلع باشید. CPI یکی از مهم ترین این شاخص هاست چرا که هم به صورت کوتاه مدت و هیجانی و هم به صورت بلند مدت و بنیادی در قیمت جفت ارزها تاثیر گذار است.